Naar aanleiding van het lezen van het boek ‘de spelende kerk’ (Cors Visser) schreef Remmelt Meijer een blog. Het gesprek over dat boek zette hem aan tot nog een blog waarin hij de diagnose stelt dat de kerk toe is aan een revalidatieproces om van haar geestelijke obesitas af te komen. Ik herken veel van wat hij schrijft en hoe hij de dingen duidt. 
Op mijn beurt zet het mij aan om eens met het idee van een revalidatieproces te spelen. Het spreekt tot mijn verbeelding. Aan de ene kant omdat mijn werkveld de buurt is van de kerk waar ik voor werk. Er wordt daar al heel wat buiten gespeeld. En toch blijft de genoemde diagnose ons ook parten spelen. Het revalidatieproces spreekt aan de andere kant ook tot mijn verbeelding omdat mijn vrouw een tijd lang logopedist geweest is in een revalidatiecentrum. Termen uit haar werkveld leveren volgens mij een uitdagend perspectief om als kerk in beweging te komen.
afasie
Allereerst werpt afasie licht op ons functioneren als kerk. Afasie is een taalstoornis waar het vinden van de juiste woorden ernstig verstoord is. Als er geen uitval is van het spraakorgaan, dan is logopedie bij afasie er niet op gericht een nieuwe taal aan te leren of een taal te leren die buiten je eigen geschiedenis, leefwereld en ervaring staat. Het is juist het terugvinden van de woorden en weer adequaat leren gebruiken daarvan. Een logopedische behandeling die inzet op dysartrie sluit hierbij aan. Dysartrie duidt aan dat er problemen zijn met de uitspraak en articulatie van het gesproken woord.
Revalidatie van de kerk zal helpen de juiste woorden weer te vinden om over het Levende Woord te vertellen. De kunst van het vertellen van Gods verhaal in eigen woorden, uitgesproken duidelijk en adequaat in haar context.
amnesia
Van een geheel andere orde en oorzaak zijn de problemen rondom amnesia. Een lacune in het geheugen, waardoor de herinnering en herkenning verstoord is. De kerk moet al revaliderend zich de woorden en daden van het levende Woord Jezus herinneren. Herinnering en herkenning gaan daarbij hand in hand. Situaties in haar context en omgeving kunnen bekend voorkomen omdat ze doen denken aan verhalen of principes uit de Bijbel. Herkennen en herinneren zoals Jezus het deed. Maar ook Gods werk leren herkennen zoals Hij aanwezig is in haar omgeving. Ontdekken dat God door de kerk heen aan het werk kan en wil.
apraxie
Er kan ook een verstoring in het handelen kan optreden, apraxie. Dit is het onvermogen om complexe handelingen uit te voeren. Handelingen die aangestuurd worden vanuit de hersenen en normaal gesproken probleemloos verlopen, zijn ineens verstoord. Dat raakt het spreken, wat op zich al een hele complexe samenstelling van aansturingen is. Maar het kan op veel meer gebieden een verstoring veroorzaken. Logopedie helpt om het spreken weer op gang te krijgen. Andere disciplines als fysiotherapie en ergotherapie, verlenen hulp om lichaamsbeweging of alledaagse handelingen als aardappelschillen weer onder de knie te krijgen.
Een kerk moet al oefenend en spelend weer in beweging komen. Oefenruimte kan je zoeken in de kring, heel veilig. Oefenruimte kan je ook zoeken buiten in de wijk of buurt, de samenleving en daarmee wat verder buiten je comfortzone. Een kerk moet ruimte geven om te spelen, te oefenen, te vallen en weer op te staan. Zowel binnen als buiten.
dysfagie
Tenslotte nog een wat minder bekend onderdeel van het logopedistenvak. Ook problemen met slikken worden door een logopedist behandeld. Dysfagie en de behandeling daarvan, betreft het weer veilig leren slikken. Soms wordt er tijdelijk overgestapt op sondevoeding. In andere gevallen wordt het voedsel tijdelijk vermalen of de vloeibare voeding verdikt, om te voorkomen dat het voedsel in de longen komt in plaats van in de slokdarm. Komt het voedsel wél in de luchtpijp, dan zorgt in veel gevallen onze ingebouwde reflex dat een en ander wordt opgehoest. Het kan je de adem benemen als je niet meer goed kan slikken of als voedsel in de luchtpijp komt. Een veel toegepaste geheel andere reflex bij het hoesten, is het slaan op de rug terwijl iemand rechtop staat. Die reflex zorgt er juist voor dat hetgeen dwarszit, loskomt en door de zwaartekracht nog verder naar beneden zakt. Naast de goede noodzakelijke reflex van het hoesten, kennen we dus ook verkeerde reflexen.
Een gerevalideerde kerk zal bij machte zijn het soms zo radicaal ongemakkelijke voedsel van Jezus tot zich te nemen. Zij kan het verteren en verwerken zonder zich erin te verslikken.
Daarnaast lukt het haar om de soms zo schurende God-loosheid te slikken die zij tegenkomt in de wereld. We draaien maar al te makkelijk ons hoofd ervoor weg terwijl we ons als kerk juist mogen vastbijten in de meest erge, soms zelfs vulgaire situaties in dit leven. Zelfs zó dat we er vieze handen aan overhouden.
Zowel de uitdaging die Jezus ons voorhoudt, als het onrecht in deze wereld, kan de kerk in het verkeerde keelgat schieten. Een gerevalideerde kerk weet welke reflexen adem (en dus leven) geven en welke het leven juist tegenhouden.
in beweging
Al spelend met deze logopedische termen, komt er een aantal aanzetten naar voren die inhoud geven aan het revalidatieproces van de kerk. Maar dan komt de verrassing: als de kerk gerevalideerd wordt, wordt zij zélf een revalidatiecentrum.
De kerk zal jou en mij kunnen toerusten om in je eigen woorden en context Gods verhaal te vertellen.
De kerk zal jou en mij helpen om je de woorden van God te herinneren, en te herkennen wat je in jouw praktijk van alle dag mag doen in Jezus’ naam.
De kerk zal jou en mij oefenruimte geven en in beweging brengen om woorden om te zetten in daden.
De kerk zal jou en mij ook helpen om de niet malse uitdagingen van Jezus te verteren en je niet te verslikken in de rauwe werkelijkheid.
Ik heb heel wat bevlogen en bewogen reacties gezien op het eerder dit jaar verschenen rapport ‘God in Nederland’. Ik geloof dat als de kerk zich laat revalideren én zich opstelt als revalidatiecentrum, die bewogenheid ingezet wordt om jou en mij in beweging brengen.
Ik wens de kerk, jou en mijzelf een voorspoedig revalidatieproces toe!
PS: Ik had dit artikel al eerder willen publiceren, maar deze website zat op dat moment in een revalidatieproces.